ترجمه: ندا احمدلو
جرمگیری دندان، فرآیندی است برای جداسازی پلاک‌های مخربی که در دندانها جمع می‌شوند و از همین طریق باعث شکل‌گیری مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان، بیماری لثه و بیماری پریودنتال می‌گردند. به همین دلیل توصیه می‌شود که همه افراد سالانه ۲ بار برای جرمگیری دندان نزد دندانپزشک بروند تا بتوانند سلامت و بهداشت دهان و دندان خودشان را در سطح مطلوبی نگه دارند. گاهی در طول فرآیند جرمگیری، بیمار با درد و ناراحتی‌هایی مواجه می‌شود. خواندن این مطلب به شما کمک می‌کند تا بیشتر با روند جرمگیری و مقابله با درد و مشکلات احتمالی ناشی از آن آشنا بشوید.
در روند جرمگیری دندانها چه اتفاقی می‌افتد؟
در حین جرمگیری دندانها، دندانپزشک یا بهداشت‌کار دهان و دندان (dental hygienist) با کمک شیوه‌ای به نام scaling تلاش می‌کند تا رسوبات روی خط لثه یا محدوده نزدیک و مرتبط به آن را پاک‌سازی کند. در بعضی از موارد هم دندانپزشک یا بهداشت‌کار دهان و دندان باید فرآیند صاف کردن سطح ریشه یا روت پلنینگ (root planing) را انجام دهد. در این حالت از ابزارهای مخصوصی استفاده می‌شود که هم برای جداسازی پلاک‌ها در فضای بینابین لثه و ریشه دندانها مناسب هستند و هم رسوبات را از سطح ریشه‌ها جدا می‌کنند.
چرا پس از جرمگیری دندانها احساس درد داریم؟
کلیدی‌ترین نکته‌ای که پیش از هر چیزی باید بدانید، این است که هرچه بیشتر برای جرمگیری دندانها نزد دندانپزشک بروید و هرچه تعداد دفعات بیشتری این کار را انجام دهید، پس از این کار کمتر با مشکل درد مواجه خواهید شد. در بعضی از موارد قبل از جلسه جرمگیری عمیق، بافت لثه ملتهب و متورم شده است و بافت‌های کیسه‌مانند آلوده به باکتریها در اطراف بافت لثه به‌وجود آمده‌اند. فرآیندهای scaling و planing در جرمگیری دندان نیز برای مقابله با همین مشکلات طراحی شده‌اند اما در چنین شرایطی می‌توانند باعث درد و خون‌ریزی شوند. اگر خیلی نگران درد در حین روندهای جرمگیری دندان هستید، می‌توانید از دندانپزشک بخواهید تا از بی‌حسی موضعی برای تسکین درد شما کمک بگیرد.
اگر بینابین جلسات جرمگیری دندان بیش از حد فاصله بیندازید، سیستم ایمنی بدن نسبت به تجمع پلاک‌ها در بافت دندانها و لثه‌ها واکنش نشان می‌دهد و در نتیجه لثه‌ها نسبت به هر نوع تماسی حساس‌تر و آسیب‌پذیرتر می‌شوند. جرمگیری دندان در این حالت مثل برداشتن پانسمان از روی زخم است. همان‌طور که پوست زیر پانسمان تحت محافظت قرار می‌گیرد، اما بسیار حساس می‌شود، بافت لثه‌ها نیز به همین شیوه از خودش محافظت می‌کند.
وقتی که جلسات جرمگیری دندان را نادیده می‌گیرید، متاسفانه فرآیند جرمگیری دندان هم دردناک‌تر می‌شود چون رسوبات و ذرات مخرب زمان بیشتری در اختیار دارند تا در لایه زیرین خط لثه جمع شوند. دندانپزشک یا بهداشت‌کار دهان و دندان در این وضعیت باید کار بیشتری انجام دهد و دسترسی به لایه پلاک‌ها نیز سخت‌تر از حالت عادی می‌شود.
۵ نکته برای تسکین درد برای قبل و بعد از جرمگیری دندان
درد پس از جلسه جرمگیری دندان معمولا با گذشت یک یا دو روز از بین می‌رود. با این‌حال اگر درد شما واقعا آزاردهنده و غیرقابل تحمل بود، می‌توانید از راهکارهای زیر برای مقابله با درد کمک بگیرید:
۱. قبل و بعد از جلسه جرمگیری، قرص مسکّن بخورید
قبل و بعد از جلسه جرمگیری دندان، یک عدد قرص ضدالتهابی مسکّن Advil مصرف کنید که بدون نسخه هم ارائه می‌شود. شما می‌توانید با مشورت دندانپزشک و پس از دریافت تاییدیه او، حدودا یک ساعت قبل از شروع جلسه جرمگیری یک عدد قرص Advil با دوز مصرفی ۶۰۰ یا ۸۰۰ میلی‌گرم دریافت کنید. تقریبا ۶ ساعت پس از پایان جلسه جرمگیری نیز می‌توانید یک عدد قرص دیگر با همین دوز مصرفی دریافت کنید.
۲. بی‌حسی موضعی درخواست کنید
اگر مدت زیادی از آخرین مراجعه شما برای جرمگیری دندان می‌گذرد یا هرگز تا کنون این کار را انجام نداده‌اید، حتما از دندانپزشک بخواهید که از بی‌حسی موضعی برای شما استفاده کند.
۳. از خمیردندان ضدحساسیت استفاده کنید
پس از جلسه جرمگیری دندان حتما یک خمیردندان ضدحساسیت خریداری کنید. این خمیردندان برای افرادی که پس از جرمگیری دندان با مشکل حساسیت‌پذیری دندانها مواجه می‌شوند، بسیار کارآمد و موثر است.
۴. از عقب‌رفتگی یا تحلیل لثه جلوگیری کنید
وقتی که لثه دچار مشکل عقب‌رفتگی یا تحلیل شود، بخش پایینی دندانها که اساسا حساس‌تر و آسیب‌پذیرتر است در معرض تماس با عوامل محرک و زیان‌آور قرار می‌گیرد. همین اتفاق، دندانها را نسبت به روندهای جرمگیری دندان حساس‌تر می‌کند و همچنین نمی‌گذارد که با خیال راحت از خوردن غذاها لذت ببرید. اگر با چنین مشکلی مواجه هستید، حتما به دندانپزشک مراجعه کنید و درمان عقب‌رفتگی لثه را در اولویت قرار دهید. افرادی که به بیماری‌های لثه مبتلا هستند، معمولا باید هر ۳ ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنند.
۵. کیفیت بهداشت دهان و دندان خودتان را ارتقا دهید
اول از همه ضروری است بگوییم که باید پس از وعده‌های غذایی مسواک بزنید، از نخ‌دندان استفاده کنید و تمیز کردن زبان را هم از یاد نبرید. شاید این توصیه‌ها تکراری به نظر برسند، اما بعضی افراد هنوز هم به آن‌ها توجه نمی‌کنند، در حالی که هرچه بهداشت دهان و دندان از نظر کیفی در وضعیت بهتری قرار بگیرد، جلسه جرمگیری دندان هم راحت‌تر خواهد شد. افرادی که از نخ‌دندان استفاده نمی‌کنند، باید بدانند که جرمگیری دندان در این شرایط با درد همراه می‌شود. توجه داشته باشید که استفاده از نخ‌دندان حدود ۴۰ درصد از پلاک‌های مخرب را از دندانها جداسازی می‌کند. پس بی‌توجهی به نخ‌دندان باعث می‌شود که فرآیند جرمگیری دندان بیشتر از حالت عادی طول بکشد.